W sobotę, 22.11.2014 r. w Lublinie, w auli im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego na KUL-u odbyło się sympozjum pod tytułem: „Kontynuować działalność społeczną ks. Franciszka Blachnickiego dziś". Na to spotkanie przybyli również przedstawiciele naszej diecezji: Moderator Diecezjalny ks. Paweł Płatek, Karolina Rup, Agnieszka Gąciarz, Anna Wojtas i Marta Wideł.

Sympozjum rozpoczęło się Eucharystią, którą celebrował wraz z innymi kapłanami Ksiądz Biskup Adam Szal, Delegat Episkopatu Polski ds. Ruchu Światło-Życie, a homilię wygłosił Moderator Generalny Ruchu Światło-Życie ks. Adam Wodarczyk. Było to uroczyste rozpoczęcie Sympozjum, które miało swoją kontynuację już w murach uczelni, gdzie o 9.30 dr Robert Derewenda Dyrektor Instytutu im. ks. Franciszka Blachnickiego przywitał wszystkich przybyłych rozpoczynając I sesję, której temat brzmiał: „O wolność i godność człowieka i narodów".

W tej części swoje wystąpienia mieli:

• Dr Robert Derewenda: „Zaangażowanie społeczne ks. Franciszka Blachnickiego",
• Moderator Generalny Ruchu Światło-Życie ks. dr Adam Wodarczyk: „Nauczanie społeczne ks. Franciszka Blachnickiego w formacji i działaniu Ruchu Światło-Życie",
• Dr hab. Mieczysław Ryba: „Ruch Światło-Życie wobec współczesnych ideologii".

W pierwszym wykładzie dr Robert Derewenda naszą uwagę skupił na kilku dziełach ks. Blachnickiego. Należały do nich przede wszystkim Krucjata Wstrzemięźliwości, a później KWC. W ramach działalności społecznej wyróżnił i wspomniał o prowadzanych Apostolatach m. in.: maryjnym, różańcowym, liturgicznym i apostolacie wychowania, które później stały się podstawą do powstania diakonii specjalistycznych w Ruchu Światło-Życie. Swoje wystąpienie poświęcił również Niezależnej Chrześcijańskiej Służbie Społecznej, która powstała przed 1981 r. właśnie w Lublinie. Jej założenia i program można znaleźć w książce „Prawda-Krzyż-Wyzwolenie". Późniejszym odpowiednikiem tego dzieła była Chrześcijańska Służba Wyzwolenia Narodów, której zadaniem, realizowanym poprzez sympozja, spotkania i marsze wyzwolenia, było ewangelizowanie i służba społeczna w obronie praw człowieka.

Wykład ks. dr. Adama Wodarczyka był poświęcony nauczaniu społecznemu ks. Blachnickiego w formacji i działaniu oazy. Moderator Generalny podkreślił aspekt odnowy życia społecznego w wymiarze Nowej Kultury (z tym nierozłącznie związane są pojęcia Nowego Człowieka i Nowej Wspólnoty), na którą składają się przede wszystkim: Świadectwo, miłość Agape i Diakonia. Odnosząc się do tego tematu zauważył również, że miejscem spotkania z kulturą jest świat oraz człowiek z jego wartościami społecznymi i duchowymi. Prelegent odwołał się do znaczenia kultury: jej podstawą jest zdrowa moralność, kultura kształtuje sumienie, kultura ma odniesienie do Chrystusa i kultura odnosi się do głęboko pojętego personalizmu (temat godności i wartości człowieka). W tym kontekście szeroko omówił niektóre diakonie Ruchu Światło-Życie wskazując, że jej ważnym wymiarem jest właśnie służba społeczna wewnątrz naszego Ruchu i na zewnątrz. Należą do nich: Diakonia Wyzwolenia, Diakonia Życia, Diakonia Miłosierdzia, Diakonia Społeczna, DKS oraz Fundacja Światło-Życie, będąca przykładem troski o sprawy społeczne i działalności na rzecz innych w charyzmacie Światło-Życie.

Trzeci wykład należał do dr. hab. Mieczysława Ryby, prof. KUL oraz Prezesa Klubu Inteligencji Katolickiej w Lublinie. W swoim przemówienie przedstawił Ruch Światło-Życie w kontekście współczesnych ideologii. Podkreślił, że we współczesnym świecie mamy do czynienie z osłabieniem prawdy i kondycji moralnej społeczeństwa. Zauważył również, że każdy z nas musi zdiagnozować, jaka ideologia dominuje w dzisiejszej kulturze i przemyśleć, co nazywamy życiem społecznym, przestrzenią życia publicznego i w jaki sposób ma ona na nas wpływ. Musimy bowiem zdawać sobie sprawę, że idziemy na wojnę – nie z ludźmi, ale właśnie z ideologią. Świadomi jej znaczenia i skutków, będziemy potrafili bronić prawdy, właściwych postaw kulturowych – a co za tym idzie również religijnych – i pozostać sobą.

Wykład dr. hab. Ryby zakończył pierwszy panel i rozpoczął dyskusję, po której udaliśmy się na krótka przerwę. Dla nas, animatorów, była ona wspaniałym doświadczeniem, gdyż udało się nam spotkać i chwilę porozmawiać z prof. dr. hab. Bogdanem Chazanem. Sprawiło nam to wielką przyjemność, tym większą, iż profesor zna „nasze strony", gdyż swego czasu bywał na konferencjach i sam je prowadził w naszej diecezji. Należy tu podkreślić, że jest wspaniałym, dobrym i ciepłym człowiekiem, a jego świadectwo życia i wiary było bardzo przejmujące.

II sesja Sympozjum była zamknięta w temacie: „W służbie godności osoby i rodziny". Swoje wystąpienia mieli:

• Prof. dr hab. Bogdan Chazan: „Lekarz wobec wartości życia",
• Biskup dr Adam Szal, Delegat Episkopatu ds. Ruchu Światło-Życie: „Episkopat Polski wobec współczesnych zagrożeń społecznych",
• Mgr Bożena Pietras, Przewodnicząca Związku Dużych Rodzin w Lublinie: „Godny życie rodziny dziś",
• Mgr Radosław Brzózka, Naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Świdniku: „Polska szkoła – nadzieje i zagrożenia".

Panel ten otwarł swoim wykładem profesor Chazan. Wskazał przede wszystkim, że lekarz w swojej postawie wobec wartości życia powinien pamiętać, że obowiązuje go miłość i przykazanie szanowania zdrowia i życia pacjenta. Mówił o swoistej więzi lekarza z pacjentem: człowiek-lekarz spotyka się z człowiekiem-pacjentem. Miłość jednego człowieka wychodzi na spotkanie cierpienia drugiego człowieka. W swojej wypowiedzi wskazał również konkretne sytuacje i niesprawiedliwe traktowanie zarówno lekarzy, jak i studentów medycyny, którzy podpisali „Deklarację Wiary". Podsumowując swoją prelekcję zauważył, że lekarz leczy słabnące ciało, które zdrowieje, gdy zdrowa jest dusza. Dlatego lekarz powinien troszczyć się tak samo o duszę, jak o ciało – dbać o nią, troszcząc się o zdrowie fizyczne pacjentów. Zaapelował również do wszystkich zebranych, aby osłaniali lekarzy, którzy idą pod prąd mimo powszechnej modzie i obecnej promocji kultury śmierci.

Po wystąpieniu Profesora Chazana swoje przemówienie rozpoczął Ksiądz Biskup dr Adam Szal, ukazując stanowisko Episkopatu Polski wobec współczesnych zagrożeń społecznych. W swojej przemowie wskazał i podkreślił, że Biskupi mają prawo wypowiadać się we wszelkich kwestiach i zagrożeniach społecznych w świetle nauki Kościoła na mocy Dekretu o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele Christus Dominus" Soboru Watykańskiego II oraz Dyrektorium o pasterskiej posłudze biskupów Apostolorum successores Kongregacji ds. Biskupów. Wskazał, że KEP podejmuje problemy społeczne ukazując je w świetle posłannictwa Kościoła i wyliczył zagrożenia, które w dokumentach, listach pasterskich oraz komunikatach były przez Biskupów podejmowane. Należą do nich następujące zagrożenia:

- wobec rodziny,
- wobec życia, problemów bioetycznych,
- wobec bezrobocia,
- wobec biedy, wykluczenia społecznego,
- zagrożenia związane z emigracją,
- alkoholizm i inne środki uzależniające,
- wolność mediów i kultury,
- brutalizacja życia politycznego i życia publicznego,
- zagrożenia w wychowaniu dzieci i młodzieży,
- zagrożenia kataklizmami,
- zagrożenie laicyzacji i walki z religią,
- zagrożenia wojną i troski o pokój.

Ksiądz Biskup w tym kontekście podkreślił, że zarówno biskupi, kapłani, jak i każdy człowiek, każdy chrześcijanin ma prawo stać na straży nienaruszalnej godności życia ludzkiego i praw człowieka. Każdy bowiem ma prawo do obrony prawdy. Podsumowując stanowisko Biskupów w tych kwestiach zauważył, że w ten sposób biskupi realizują wypróbowaną metodę z powodzeniem stosowaną w Ruchu Światło-Życie: WIDZIEĆ-OCENIĆ-DZIAŁAĆ.

Kolejnym wykładem w tym panelu była prelekcja mgr Bożeny Pietras, Przewodniczącej Związku Dużych Rodzin w Lublinie, która odniosła się do tematu godnego życia rodziny dziś. Swoje wystąpienie rozpoczęła od definicji rodziny, a następnie wskazała różnice pomiędzy rozumieniem tematu rodziny we współczesnych czasach i w nauce Kościoła. W tym celu posłużyła się konkretnymi statystykami wykazując, że ponad 50% małżeństw wychowuje jedynaków, bo są zastraszeni, zarażeni powszechnie obecnym w mediach i strukturach społecznych lękiem przed trudem wychowawczym. Towarzyszy temu brak płynności finansowej, brak wolności rodziców w wyborach dotyczących dzieci (choćby w szkolnictwie) i przeniesienie ich odpowiedzialności na instytucje i placówki państwowe. Wskazała przy tym na odpowiedź rodzin, które podejmują konkretne działania, by te sytuacje się zmieniły. Są to między innymi: ochrona rodziny, jej dowartościowanie, walka o prawa rodziców do decydowania o wychowaniu dzieci, promowanie godności życia ludzkiego, ukazanie rodziny jako katechumenatu i wspólnoty, wreszcie modlitwa o zwycięstwo Boga w naszych rodzinach. W swojej wypowiedzi wskazała na narzędzia jakimi posługuje się oaza: rekolekcje tematyczne (komunikacja małżeńska, dialog małżeński), czy randki małżeńskie, a także zaangażowania rodzin DK w Marsze życia itp.

Do tej tematyki nawiązał w kolejnym referacie mgr Radosław Brzózka, Naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Świdniku, zauważając rolę szkoły w procesie wychowania człowieka i zaangażowania społecznego. W swoim przedłożeniu rozważał pojęcie szkoły, wskazując, że pojęcie to jest obecne również w programie oazowym: szkoła modlitwy, szkoła liturgiczna, szkoła animatora. Zauważył, że szkoła z założenia ma być pomostem, który pozwala w pełni zobaczyć i uszanować człowieka – niestety w dzisiejszych czasach praktyka nie ma z tym nic wspólnego. W swoim wykładzie przedstawił konkretne argumenty na to, że dzisiejsze szkolnictwo przeżywa kryzys: polityka edukacyjna i kontekst polityczny utrudniają kształcenie człowieka w prawdzie i szacunku do wartości kulturowych i religijnych. Wskazał również negowanie właściwych postaw: nauczyciela jako przewodnika i mistrza sprowadza się dziś do roli urzędnika. Podsumowując swoje wystąpienie podkreślił znaczenie Ruchu Światło-Życie i rolę Diakoni Wychowawczej w oazie, wskazując, że właśnie konkretne metody wypracowane w Ruchu Światło-Życie mogą stanowić podstawę wychowania, rozwoju i uwrażliwiania na prawdę i dobro dzieci i młodzieży, a także pozwolą kształtować sumienia i postawę nauczycieli.

Po zakończeniu tego przemówienie nastąpiła przerwa obiadowa i dyskusje w kuluarach.

Trzecią i ostatnią część sympozjum stanowił panel na temat: „O prawdę i wolność w życiu społecznym". Tym razem prelegenci w krótkich wystąpieniach mieli za zadanie wprowadzić do dyskusji. Wśród nich byli:

• Ks. dr hab. Sławomir Nowosad, profesor KUL z Instytutu Teologii Moralnej: „Wszystko mi wolno: czy mówienie o grzechu nie narusza wolności?",
• Dr Agnieszka Salamucha, Zakład Pedagogiki Resocjalizacyjnej UW: „Uczę (się), jak chcę: spory o wolność w edukacji",
• Dr hab. Krzysztof Wiak, profesor KUL, Katedra Prawa Karnego KUL, Papieska Akademia Życia: „Wolność wyboru: prawo do aborcji, czy prawo do życia?",
• Dr hab. Andrzej Niezgoda, Katedra Prawa Finansowego UMCS: „Wolność gospodarcza: czy zawsze trzeba płacić podatki?",
• Dr hab. Wojciech Gizicki, Katedra Stosunków Międzynarodowych KUL: „Wolność narodu: czy zagraża nam wojna?".

W pierwszym przemówienie profesor Sławomir Nowosad zauważył, że wolność zawsze istnieje w prawdzie. Wskazał również, że wolność to nie dobrowolność. I poruszył różne aspekty wolności m. in.:

- wolność jest realna, ale nie absolutna,
- pojęcie wolności jest ściśle związane z prawdą. Wolność istnieje w prawdzie,
- człowiek rozumie, że są takie sytuacje, gdzie jest zobowiązany do spełnienia określonej powinności,
- każdy, kto grzeszy staje się niewolnikiem grzechu – przestaje być wolny,
- grzech zawsze jest czynem, który prowadzi do śmierci,
- mówienie o grzechu nie jest naruszeniem wolności, ale pokazaniem jej normowania.

Dr Agnieszka Salamucha skupiła się na słowie: „edukacja" i jego znaczeniu w kontekście wolności oraz wskazała kilka pytań do późniejszej dyskusji:
- czy nauczyciel publicznie występujący w swojej roli ma zupełną wolność w ekspresji własnego zdania, które być może koliduje z ogólną postawą moralną?
- czy uczeń jest wolny w ekspresji swojego światopoglądu, które może kolidować z ogólną postawą moralną?
- czy nauczyciel musi się liczyć ze zdaniem rodzica, jeśli to koliduje lub jest sprzeczne z ogólnie przyjętą postawą?
- czy w szkolnictwie powinien być uwzględniony dyskurs światopoglądowy, czy też religijny? Jeśli tak, to w jaki sposób?

Kolejny mówca, dr hab. Krzysztof Wiak, zmierzył się z pojęciem życia, kwestią życia w ogóle oraz prawem do życia. Według Karty Praw Człowieka oraz w konstytucjach większości krajów prawo do życia jest nienaruszalne. W tym kontekście padły pytania:

- jak zachowywać się, kiedy życie stanie w kolizji z jakimś punktem prawa?
- czy istnieje coś takiego jak „prawo do aborcji"?
- czym jest prawo do życia?

W następnym referacie dr hab. Andrzej Niezgoda próbował odpowiedzieć na pytanie, czy musimy płacić podatki? Dając odpowiedź pozytywną, uargumentował ją konkretnymi przykładami i podkreślił, iż podatki każdy z nas musi płacić – choćby z racji tego, iż budują one dobro wspólne. Zauważył, że jest to normowane według określonych praw i ustaw, a także wskazał, że jesteśmy równi w powinności, co oznacza, że mamy prawo do równego traktowania przez władzę publiczną.

Ostatni prelegent sympozjum, dr hab. Wojciech Gizicki poruszył kwestię wolności narodu zadając pytania:

- czy my jako naród potrzebujemy wolności?
- czy demokracja jest nam potrzebna?
- czy potrafimy z niej korzystać?

Starał się również odpowiedzieć na pytanie, czy grozi nam wojna, wskazując, że już w niej bierzemy udział. Odbywa się ona na trzech poziomach:

- informacyjnym (media itp.),
- społecznym (podsycanie konfliktów społecznych jest komuś na rękę),
- gospodarczym (finanse, dobra, usługi, przemysł, rolnictwo itd.).

Po zakończeniu wszystkich referatów nastąpiła dyskusja, w której brali udział zarówno prelegenci, jak i uczestnicy sympozjum. Wszystkie poruszane kwestie były ciekawe i warte uwagi. Każdy z uczestników świadomie i z zaangażowaniem przysłuchiwał się wszystkim wystąpieniom i w miarę możliwości starał się podzielić swoimi przemyśleniami.

Całe sympozjum podsumował dr Robert Derewenda, który zaprosił również na kolejne sympozjum za rok, a Moderator Generalny Ruchu Światło-Życie ks. Adam Wodarczyk udzielił wszystkim obecnym błogosławieństwa.

Dla nas był to czas bardzo ciekawy, inspirujący i kształcący – w sposób nowy, świeży zobaczyliśmy, jak bogaty i odpowiedzialny w swoich działaniach jest Ruch Światło-Życie, a przede wszystkim, jak aktualne są treści formacyjne Ruchu i cały charyzmat Światło-Życie. Cieszymy się z naszego udziału w tym wydarzeniu – to kolejne doświadczenie, z którego w naszej posłudze będziemy korzystać.

Marta Wideł
Odpowiedzialna za Diecezjalną Diakonię Formacji Diakonii

Zdjęcia: Karolina Rup